Yukarıdaki harita/grafik Talat Paşa’nın ünlü ‘Kara Kaplı Defteri’nde verilen rakamların tarihçi Ara Sarafian tarafından haritalaştırılmış şeklidir.
Osmanlı Ermenilerinin 1915’te yok edilişinin, Ermeni Soykırımı’nın en kilit sorusu, İttihatçıların politikasınında “kasıt unsuru “olup olmadığıdır. Diğer bir deyişle, Ermeni halkının iki bin yıldır yaşadığı bir coğrafyadan silinmesinin bilinçli ve planlı bir biçimde yok etme eylemi olup olmadığıdır. Bu haritaya bakarken, haritanın veri temelini oluşturan defterin kimin tarafından derlendiği unutulmamalıdır. ‘Kara Kaplı Defter’in sahibi zamanında “Ermeni tehciri” olarak bilinen kanlı olayın başlıca mimarı olan Dahiliye Nazırı Talat Paşa’dır. Sarafian sadece Talat Paşa’nın kendi verilerini grafikleştirmiş ve çok çarpıcı bir biçimde görselleştirmiştir.
Haritadaki pasta grafiklerinde ağırlıklı siyah olarak belirtilen bölgelerde (örneğin, Erzurum ve Van), Talat Paşa’nın kendi verilerine göre, hemen hiç Ermeni kalmadığı görülmektedir. Talat Paşa’nın kendi hesaplarına göre, 1917 itibariyle Osmanlı İmparatorluğu’nda Ermeni nüfusun %77’sinin “akibetinin bilinmediği” bildirilmektedir. Ara Sarafian’ın çalışmasında, gene Talat’ın kendi hesaplarına göre, bunun 1.150.000 Ermeni’nin yok edildiği anlamına geldiği açıkça gösterilmektedir.
Ara Sarafian, Talat Paşa’nın Ermeni Soykırımı Raporu, Gomidas Enstitüsü, 2011.
Murat Bardakçı, Talat Paşa’nın Evrak-ı Metrûkesi, Everest Yayınları, 2009.