Fransa’da İç Savaş
Karl Marx
Yazın Yayıncılık, Mart 2011
Günümüzde Marksizm, çoğu zaman masa başında yaratılmış bir teori gibi sunuluyor ve algılanıyor. Bunda kimi zaman çarpık, Stalinist anlayışların payı var. Kimi zaman da, Marx’a biçilen paye ile kendisine pay çıkarma derdinde olan akademisyenlerin. Hangi nedenle olursa olsun, “sakallı bilge Marx tarafından masa başında yazılmış” bir Marksizm olduğunu söyleyenler yanılıyor.
Marx’ın ortaya koyduğu teori, yaşadığımız dünyanın dinamiklerini anlamak, bu dinamiklerin çalışma yasalarını ortaya koymak ve bu sayede yaşadığımız dünyayı değiştirebilmek için bir eylem kılavuzu olarak şekillenmişti. Tam da bu nedenle, masa başında şekillenmek bir yana, hem dünyadaki gelişmelerden etkilendi hem de dünyadaki gelişmeleri etkiledi.
Marx’ın yaşamında, fikirlerini herhalde 1871 baharında Avrupa’nın göbeğinde yaşanan ayaklanma kadar etkileyen bir olay yoktur. Paris’te 1871 Mart’ında tarihin ilk işçi iktidarının ortaya çıkışı bir yandan Marx’ın fikirlerinin sınandığı bir arena yaratırken, öte yandan Marx için öğrenebileceği yegâne örnek olma özelliği taşıyordu. Parisli emekçilerin kaderlerini ellerine alma girişimi, Paris Komünü; devrim ve devlet sorunlarını gerçekten tartışma olanağı da doğuruyordu.
Marx, Komün’ü büyük bir heyecanla izlerken, bir yandan da Komün’den dersler çıkarıyordu. Komün, her şeyden önce “işçi sınıfının iktidarının kendi eseri olacağını” doğruluyordu. Komün, darbenin, komplonun veya bir siyasî partinin değil; işçilerin kendi eylemlerinin ürünüydü. Komün, mevcut devlet aygıtını ele geçirmekle yetinmiyordu. Mevcut devlet aygıtını yok ederek, yerine yepyeni bir aygıtın ilkel halini koyuyordu. Marx, Paris Komünü üzerine fikirlerini Fransa’da İç Savaş adıyla bilinen eserinde topladı ve bu eser, 1. Enternasyonal’in Komün üzerine bildirgesi olarak yayınlandı.
Fransa’da İç Savaş, Paris Komünü’nün 140. yılında Yazın Yayıncılık tarafından Friedrich Engels’in ve Michael Löwy’nin önsözleri, Daniel Bensaid’in “Komün, Devlet ve Devrim” makalesi ile beraber akıcı bir çeviriyle yayınlandı. Kitabın bu yeni baskısı, “Marx’a marksizmi öğreten devrim”i, Marx’ın gözünden okumak isteyenler için kaçırılmaması gereken bir fırsat.